جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش‌های معناشناسی، نتیجه‌ی کاوش‌ ذهن انسان و تحول ابزارهای بررسی زبان است کهدر حال حاضر ازجایگاه مهمی در رابطه با بررسی زبان و فهم اسرار آن برخوردار است. ارزش پژوهش‌های معناشناسی زمانی نمود بیشتری می‌یابد که در خدمت فهم متن قرآن و مطالعه‌ی تلاش‌های مفسران به کار گرفته شود و در این پژوهش می‌کوشیم تا با بررسی معناشناسی تفسیر منیه الطالبین فی تفسیر القرآن المبین اثر آیت الله سبحانی، به این غایت مهم دست یابیم.از مهم‌ترین نتایجی که از خلال این پژوهش بدان دست یافتیم، می‌توان به این موارد اشاره کرد: توجه و اهتمام سبحانی به مسائل معناشناسی در تفسیرش، تلاش او در به کارگیری سازوکارهای معناشناسی به منظور فهم بهتر موضوعات و مطالب قرآنی، ارائه‌ی دیدگاه‌های ارزشمند در مبحث دلالت مجازی و در نتیجه ارائه‌ی تفسیری جدید پیرامون صفات الهی و نفی جسمانیت از ذات مقدس الهی

تفسیر نورالثقلین که توسط عبد علیبن جمعه حویزی فقیه و محدث امامی مذهب در قرن یازدهم هجری نگاشته شده است، از تفاسیر ارزشمند روایی شیعه به شمار می‌آید و حاوی بیش از سیزده هزار روایت است. هدف مفسردر این تفسیر، همچون سایر تفاسیر روایی ، فقط گردآوری روایات مربوط به آیات است نه تایید یا ردّ آنچه نقل کرده، چراکه مولف به این نکته تصریح می‌کند که هدف از گردآوری، فراهم آوردن فرصت تحقیق بیشتر در روایات تفسیر است از این رو حتی برخی از روایاتی را که با اجماع شیعه مخالف بوده‌است نیز ذکر کرده‌ و به نقد و بررسى آنها نپرداخته است. پایان نامه پیش رو، در صدد بوده است، علاوه بر مشخص کردن سوره و شماره ی آیات تفسیر شده و ترجمه آیات و روایات در جزء یازدهم قرآن کریم، به بررسی احادیث تفسیری این تفسیر به گونه ی منبع شناسی، رجال شناسی و نقل ترجمه ی دقیق آنها بپردازد. در بخش بررسی روایت وسند حدیث، روش کار به این صورت بوده است که ابتدا هر حدیثی به لحاظ سند و متن با منبع اصلی تطبیق و سپس با منابع حدیثی و تفسیری دیگر مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرد تا در صورت وجود تفاوت در نسخه ها و نقل ها ذکر شود که در عین حال تبارشناسی هم صورت گرفته باشد؛ و اگر حدیثی فاقد سند باشد، سندی برای آن جستجو ودر صورت امکان مستند سازی شود. در بخش رجال شناسی، راویان حدیث بر اساس کتب رجالی مشهور مورد جستجو قرار گرفته و شرح حالی از آنها، اعم از توثیق و تضعیف، مدح و ذم یا مجهول بودن ذکرگردیده است.

اندیشه سیاسی علمای شیعه در سالهای 1357-1320 فصلی نوین و پویا را در فرآیند تاریخی خود تجربه نوده است. در این دوران بسیاری از متفکران شیعه در ایران ضرورت طرح ارا دین در امور سیاسی و اجتماعی را در اولویت نظری و عملی نهادند و در حالی که رشد اندیشه های سکولاری، روند تضعیف و نابودی دیانت را در زندگی بشر پیش بینی میکرد، به گونه ای اساسی نقش اندیشه دینی را در شکل دهی سیاسی و اجتماعی جامعه در دستور کار خود قرار دادند. تفکر سیاسی شیعه در این دوره که منتهی به یک انقلاب سیاسی و اجتماعی گسترده یعنی انقلاب اسلامی میگردد، با یک باز اندیشی و تجهیز در مقولاتی چون رابطه دین و سیاست، تقیه، شهادت، انتظار فرج و ... و بالمال ارائه طرح سیاسی شیعه در زمینه حکومت همراه بوده است. اهداف این پژوهش عبارت است از: باز شناسی و فهم تجزیه و تحلیل اندیشه سیاسی و دینی علمای شیعه ایران به همراه پیشنهاد یک الگوی نظری برای چنین فهمی. 2- بیان مولفه ها و شاخص های گفتمانی اندیشه سیاسی - دینی معاصر شیعه. 3- نشان دادن دگرگونیها و جنبه های متحول اندیشه علمای شیعه ایران که در برگیرنده بازاندیشی نقش سیاسی و اجتماعی دین در جامعه و انتظارهای جدید از روحانیت و مرجعیت شیعی و به عبارت دیگر توقع کارکردهای نوین از آن برای ایفای نقش برتر سیاسی و اجتماعی است. 4- فهم اندیشه حکومت اسلامی مبتنی بر ولایت فقیه به عنوان یک نظریه ایجابی و اثباتی.

روشهای بکار گرفته شده در عملیات رد کلامی (نظرات مخالف) از جانب أئمه (علیهم السلام)چیست؟، و اصول حاکم بر این روشها چه بوده است؟ هدف از تحقیق بر پایه جمع‌آوری این روشها و اصول حاکم بر آن، بازشناسی ابعاد علمی عملی أئمه شیعه (علیهم السلام) در نوع تعامل با مخالفان می‌باشد، لذا دامنه تحقیق نیز شامل مجموعه أحادیثی است که در آن از این نوع تعامل گزارش شده و با استفاده از إظهارات و تحقیقات علمی عالمان علوم إسلامی به جمع‌بندی و استخراج روشها از این أحادیث مبادرت شده است.در طول پایان نامه، به دوازده روش إشاره می‌گردد و گزارشاتی نیز که شاهد بر این روشهاست إرائه خواهد شد، این روشها عبارتند از: رد بر أساس مسلمات دینی، رد پیش فرض نادرست، رد به دلیل عدم رعایت قواعد زبانی در استنباط، رد بر أساس ابداء احتمال، رد ملازمات، رد بر أساس قیاس ذو الحدین، روش نقضی، روش قیاس أولویت، روش تبیین، روش آزمودن، روش پیشگیرانه و روش تشبیه.در بحث از اصول حاکم بر این روشها، فهرستی از این اصول و شرائط ارئه شده است. اصول و شرایطی چون توجه به زمان و مکان و وضعیت مخاطب، و تنظیم سطح رد بر أساس اقتضائات این عوامل که رویکردهائی همچون تدرج در رد و پرهیز از بکارگیری مواد شبهه انگیز بدنبال داشته إرائه گشت، همچنین تأثیر تقیه بر أمر رد در قالب مواردی همچون ممنوعیت موقتی أصحاب از مناظرات و نیز روی آوردن به استفاده از مقبولات خصمتبیین شد.کلید واژه‌هادر این تحقیق: نفی ملازم، رد، نظر مخالف، نقض، ناسازگاری با مسلمات

تحمیل جنگ و دفاع مقدس هشت ساله، بخشی از حساسترین مقاطع تاریخ معاصر کشور ماست. این پدیده در نوع خود کم نظیر، و تجربه ای جدید محسوب می گردد. مردم مومن با فداکاری، تهدید بزرگجنگ را به فرصت، تبدیل نموده و قدرتی نوین را در دید جهانیان به نمایش گذاشتند. چگونگی شکوفایی قابلیت های فوق العاده انسانی در دفاع مقدس، سوالی است که این پژوهش، در پی پاسخ آن است. و با عنوان بررسی و تبیین مبانی معرفتی و سیره تربیتی فرماندهان شهید دفاع مقدس، به گوشه ای از این "موضوع" پرداخته است. اهمیت بحث تربیتی و انسان سازی، در محیط خشن و نا گوارجنگ، موضوعی است، که هم بلحاظ جدید بودن، شایسته مطالعه و تبیین است، و هم به منظور استفاده از الگوی تجربی موفق آن، درحوزهای مختلف اجتماعی، و عرصه های اجرایی و مدیریتی کشور، با معرفی الگوهایی موفق، از کارآمدی انسان مسلمان مومن، به جامعه اسلامی، ضرورت دارد، به آن پرداخته شود. خصوصا در طراحی و تدوین نظام نوین تعلیم و تربیت اسلامی می توان به خوبی از آن بهره برد. روش پژوهشی آن، از طریق سیره پژوهی 26 نفر از فرماندهان شهید با مطالعه زندگی، و عملکرد آنان در جبهه ها، و بررسی باورهایی که در منظومه اعتقادی اسلام و مسلمانان وجود دارد، بوده، و با شیوه فیش برداری و مطالعه میدانی، انجام گرفته است. و در فصل اول و دوم، به بحث آنها پرداخته شده است، مثل ایمان به خدا، عمل به وظیفه شرعی، عمل بفرمان امام، که رزمندگان، میدان جنگ، و سنگر های جبهه را، در پناه قرآن و عمل به آموزه های اسلام ناب محمدی، به عرصه رویش فضیلتها وشکوفایی شخصیت خود تبدیل نمودند. که در فصل سوم به نمونه هایی از آنان اشاره شده است. در قسمت تجزیه و تحلیل، به اهم عوامل مشترک و معرفت زا، در دفاع مقدس، با توجه به آموزه های اسلامی، مانند: اراده و آزادی عمل، انجام تکلیف، اخلاص، تهجد و شب زنده داری، دعا و توسل، اخوت و برادری، صبر و استقامت، یاد مرگ و آخرت، پرداخته است. در نتیجه گیری، نویسنده، به این یافته رسیده است، که رشد و پرورش جوانان، در دفاع مقدس و ظهور صفات و معارف عالی در شخصیت آنها اتفاقی نبوده، بلکه مطابق با قوانین و سنتهای جاری الهی در جهان آفرینش می باشد، و امکان باز آفرینی این فرهنگ وجود دارد. بخصوص جوانان امروز، اگر بمانند جوانان دوران دفاع مقدس، خود را باور کرده و با همان رویکرد عمل نمایند، نه تنها کارهای بظاهر نا ممکن را ممکن خواهند کرد، بلکه در افقی بالاتر با ساختن و پیشرفت کشور خود، الگویی ممتاز از تعالی و توسعه، همراه با عدالت ومعنویت مبتنی بر آموزه های اسلام ناب محمدی را به جهان اسلام، و کل بشریت ارایه خواهند داد، و پی ریز پایه های تمدن نوین اسلامی در جهان، خواهند شد. انشاء الله

چکیده با بررسی بیشتر ترجمه های موجود متون تاریخی شیعه، به نظر می رسد برخی از آنها، ما را به هدف و غایتمان که گسترش علوم اسلامی شیعه است نمی رساند، زیرا میان متن و مخاطب ارتباط برقرار نمی کند، لذا پژوهشگر در این پایان نامه قصد دارد با ارائه شواهد به نقد و بررسی ترجمه های یکی از متون گران قدر کهن تاریخی شیعه بپردازد.با توجه به این که بسیاری از متون تاریخی شیعه به زبان فارسی ترجمه می شوند و برخی از این ترجمه ها مورد توجه مخاطبان قرار نمی گیرد بسیار به جاست که به نقد ترجمه های متون تاریخی شیعه از دیدگاه های گوناگونی از جمله ساختارهای معنایی، آوایی، بلاغی و دستوری پرداخته شود. ولی از آنجا که نقد آنها از دید همه ساحتارها دامنه دار است لذا این پژوهش به موضوعی مشخص و چارچوب دار می پردازد و آن نقد و بررسی کتاب: «مَقاتِل الطّالِبیّین، تألیف ابو فرج اصفهانی» از لحاظ ساختار های معنایی و دستوری است. از این رو باید نشان داده شود آیا مترجمان توانسته اند ضمن توجه به معنا موضوع های صرفی و نحوی را در ترجمه های خود رعایت کنند یا نه!در این میان پژوهشگر با ذکر و توضیح مختصر نکته های معنایی و دستوری و با ارائه شواهد و مستندات از ترجمه های کتاب یاد شده به نقد و بررسی آنها خواهد پرداخت.بنا براین پایان نامه شامل پنج قصل خواهد بود:الف – کلیات، شامل: مقدمه، بیان مسأله، اهمیت مساله، اهداف تحقیق، فرضیات تحقیق، روش تحقیقب – کتاب «مَقاتِل الطّالِبیّین»، ترجمه ها، بایدها و نبایدهای آن، شامل: ضرورت ترجمه متون دینی به ویژه متون تاریخی شیعه و نقد و بررسی آنها، ویژگی ها و آسیب شناسی ترجمه های متون تاریخی شیعه، نفش ساختارهای دستوری و معنایی در ترجمه، شحصیت علمی، ادبی و عقیدتی ابو فرج اصفهانی، معرفی کتاب «مَقاتِل الطّالِبیّین»، چرایی انتخاب کتاب «مَقاتِل الطّالِبیّین»ج - نقد و بررسی ترجمه های کتاب «مَقاتِل الطّالِبیّین» از لحاظ ساختارهای معنایی با ارائه مستندات و شواهد د - نقد و بررسی ترجمه های کتاب «مَقاتِل الطّالِبیّین» از لحاظ ساختارهای دستوری با ارائه مستندات و شواهدهـ - نتیجه گیری

علوی در لغت به معنای منسوب به علی است و در اصطلاح به کسی گفته می‌شود که حضرت علی را بر سه خلیفه دیگر ترجیح داده و پیرو آن حضرت است. علویان حدود 8 قرن پیش به سرزمین آناتولی آمدند و الان حدود یک سوم جمعیت ترکیه را تشکیل می‌دهند و حدود 20 الی 25 میلیون جمعیت دارند. در تمام مناطق ترکیه علویان زندگی می‌کنند ولی بیشتر آنها ساکن در غرب و جنوب ترکیه هستند. علویان از حیث ادب و هنر خیلی قوی هستند و از زمانی که به آناتولی آمدند ده‌ها شاعر برجسته ظهورکرده است که نمونه اشعار ایشان هم اکنون در منابع مربوطه در دسترس است. فشارهای حکومت عثمانی و تضییقات این حکومت بر علویان برای جلوگیری از ترویج عقاید و انجام مراسم و فعالیتهای مذهبی باعث شد که آنها از منابع و ارزشهای خودشان دور بمانند. و اما از زمان تشکیل حکومت جمهوری ترکیه چون تمام مراکز آموزش دینی اعم از مراکز سنی و غیر سنی بسته شد، مراکز علویان نیز تعطیل شد. و این نیز تأثیر بسزایی در دور ماندن آنها از فرهنگ و ارزشهای سنتی خودشان گشته است. علویان از حیث اعتقاد شیعه دوازده امامی هستند. اشعار آنها پر از مدح دوازده امام می‌باشد.و در ایمان خود خیلی قوی هستند. و اعتقاد به توحید و عدل و نبوت و امامت و معاد را در کتابهای خودشان ذکر کردند و توضیحاتی داده‌اند که با اعتقادات امامیه هیچ تفاوتی ندارد. علویان از حیث مذهب فقهی جعفری هستند و در کتابهای خودشان ذکر کرده‌اندو همبزرگان و دده‌های آنها بدون استثناء در تحقیقات میدانی ما گفته‌اند. ولی از جزئیات احکام به خاطر نبودن علماء ناآگاه هستند. اما بعد از انقلاب اسلامی در این زمینه پیشرفت خوبی حاصل کرده‌اند چون بعد از انقلاب اسلامی کتابهای زیادی ترجمه شده و اینها هم تأثیرات خودش را گذاشته است. علویان به ارزشهای اخلاقی کاملا پایبند هستند. آنها در میان مردم ترکیه با اخلاق و درستی و جوانمردی شناخته میشوند. می‌توان به مدد تبلیغات درست و تعلیم هر چه بیشتر معارف قرآن و اهل بیت، از نواقص عملی ایشان کاستو ایشان را با گذشته تاریخیشان بیشتر آشنا کرد.

عقاید و آموزه های صوفیانه در مصر پیش از اسلام سابقه ای دیرینه دارد، این خصوصیت باعث شده تا روح و روان جامعه مصری عرصه تاخت و تاز فرقه ها و طرق صوفیانه در طول اعصار مختلف باشد. تصوف در فرهنگ اسلامی مصر به طور بسیار واضحی نمودار است وشناخت فرهنگ اسلامی در این سرزمین، بدون شناخت عرفان وتصوف، ممکن نیست. تصوف در مصر تا اوایل سده سوم هجری که مبانی تصوف به عنوان مکتبی فکری و معنوی پایه‌گذاری شد، بیشتر به صورت زهد و آموزه های صوفیانه نمودار بود. البته لازم به ذکر است، این مسئله در اکثر نقاط قلمرو اسلامی که تصوف در آنجا بود و نمودی داشته، مصداق دارد.تصوف به معنای واقعی در مصر توسط ذوالنون مصری (د:245هـ) پایه‌ گذاری ‌شد ‌‌و ‌با افرادی ‌چون ‌رفاعی(د:578هـ)، شاذلی(د:656هـ)، بدوی(د:‌675هـ) و‌ ابن فارض (د:633هـ) به اوج رسید. در قرن هفتم هجری فرقه ها و طریقه های صوفیانه زیادی از قبیل رفاعیه، شاذلیه، بدویه، دسوقیه و... رواج پیدا کردند و تصوف از حالتی که جریانی معنوی و سلوکی باشد، به سوی جریانی اجتماعی با نمودهای مردمی و عامه‌پسند تغییر جهت داد. اغلب این طریقه های صوفیانه غیر بومی بودند و از شرق و غرب جهان اسلام به مصر وارد شده بودند. این پژوهش بر آن است تا تاریخ تصوف در مصراز ورود اسلام تا پایان دوره ایوبی، با توجه به اطلاعاتی که منابع تاریخی در اختیار می گذارند، بررسی و تجزیه و تحلیل نماید.

غزالی از معدود متفکرانی است در عالم اسلام که تاثیرش در فرهنگ اسلامی از زمان حیات وی آغاز شد. شخصیت قوی و استثنایی او به عنوان یک فقیه و متفکر و صوفی باعث شد که بسیاری از معاصرانش به وی با دیده احترام بنگرند. حیثیت علمی و اجتماعی او سبب شد که نظام الملک وزیر سلجوقیان او را زین الدین(و شرف الائمه) می نامید. و سلطان سنجر به دیدار او به احترام برمی خاست و این همه احترام برای کسی حاصل شد که پدرش پشم ریسی و یا نخ فروشی می کرد و از عامه مردم بود. بالاخره باید اذعان داشت غزالی یک فیلسوف اسلامی مانند ابن سینا و یا ملاصدرا نبود لکن این معاند فلسفه به نوبه خود حکیم بود که اثری گسترده از خود به جای گذاشت و حتی می توان گفت اعتراضات او به فلسفه مقدمه بسط تفکر عقلی در عالم اسلام و سازگاری آن با این عالم بود.تاکیدات غزالی در احیاء علوم دین بر مراعات احکام شریعت و حضور قلب در نماز و روزه آنچنان رسا و استوار است که موی بر اندام هر انسان متشرعی سیخ می شود. و کیمیای سعادت او که عصاره کتاب احیاء است و در خور توجه خاص می باشد. بیان غزالی در تصوف، بیان انسانی است که به آنچه می گوید سخت مومن است و به تعبیر دکتر زرین کوب(تصوف حاصل تاملات دوران فرار از مدرسه بود) پیش از عهد غزالی اهل شریعت و عرفان نسبت به یکدیگر بیگانه بودند و عناد می ورزیدند. دستگاه خلافت حسین بن منصور حلاج و صوفی را به فتوای اهل شرع بر دار کشید، و متشرعین معتقد بودند که عموم صوفیه از شرع و دین روی برگردانند. اندیشه وفق دادن (پیوند) مابین عرفان و شریعت غزالی را از آن بیماری سخت و جسمانی و عذاب روحانی نجات داد و به این نتیجه رسید که از برای هر دینداری طریقه تصوف ضروری است.و از برای هر صوفی عمل کردن به آداب عبادت و اعتقاد به شرع پیغمبر واجب است و شریعت و طریقت باید در پهلوی یکدیگر بروند و شخص باید به هر دو پایبند باشد تا به حقیقت برسد.

این تحقیق تحت عنوان «احتکار و وظیفه حکومت اسلامی در برابر آن در فقه امامیه» دارای یک مقدمه، دو بخش، پنج فصل، شانزده مبحث و خاتمه می‌باشد.مقدمه تحقیق عبارت از کلیاتی است که در آن تعریف مسأله، بیان سوال‌های اصلی و فرعی، سابقه و ضرورت انجام تحقیق، فرضیه‌ها، هدف و روش تحقیق، روش گردآوری اطلاعات و ابزار آن و همچنین قلمرو تحقیق بیان گردیده است.فصل اوّل بخش نخست مربوط به مفهوم شناسی احتکار و مفاهیم مشابه آن بوده که معنای آن در لغت، در علم اقتصاد و در اصطلاح فقهاء آورده شده است.مفهوم احتکار با توجه به جنس و فصل آن، دو مفهوم مشابه دارد. احتکار از این دو مفهوم مشابه خود از نظر علم فقه و اقتصاد فرق‌های اساسی دارد.فصل دوّم مربوط به حکم و موارد احتکار با بیان ادلّه فقهی می‌‌باشد. درباره حکم احتکار میان فقهای امامیه دو دیدگاه اساسی وجود دارد. مشهور فقهاء قائل به حرام بودن احتکار، بعضی از فقهاء قائل به کراهت احتکار هستند. باتوجه به بررسی ادلّه هردو طرف، نظر حرام بودن احتکار دارای ادلّه محکم می‌باشد.موارد احتکار از نظر حکم اوّلی و حکم حکومتی با هم متفاوت است. در حکم اوّلی احتکار موارد آن منحصر در شش چیز، ولی در حکم حکومتی موارد احتکار شامل همه موادّ مایحتاج جامعه اسلامی می‌باشد.در فصل سوّم از عوامل زمینه‌ساز احتکار و همچنین آثار و عواقب زیانبار آن مثل آثار اخلاقی، اقتصادی و سیاسی- اجتماعی بحث شده است. و همچنین بیان شده است که انحصار اقتصادی همان شکل تغییر یافته احتکار است.فصل اول بخش دوم به راه‌های بازدارنده از سوی شارع مقدس در برابر احتکار و محتکر اختصاص یافته است.فصل دوم از بخش دوم به وظایف حکومت اسلامی برای مقابله با احتکار می‌پردازد.خاتمه تحقیق هم در بردارنده خلاصه و جمع‌بندی کلّ مطالب است.